7 miljoen eicellen
Wanneer een vrouwelijke foetus 4 maanden oud is zijn er ca. 7 miljoen eicellen aanwezig in de eierstokken (ovaria). Bij de geboorte zijn er nog ongeveer 1 miljoen over. Het afnemen van het aantal eicellen is een geleidelijk en continu proces tot aan het tijdstip van de laatste menstruatie,
de menopauze. Bij je eerste menstruatie heb je nog ongeveer 400.000 eicellen over. Dit lijkt misschien nog veel maar tegen de tijd dat de menopauze zich aandient zijn het er nog ongeveer 1000. Deze laatste eicellen zijn echter van dusdanige kwaliteit dat ze niet of nauwelijks meer tot rijping kunnen komen. Tijdens de vruchtbare periode van een vrouw kunnen zich ongeveer 400 eicellen volledig ontwikkelen. Vanaf ongeveer het 38e levensjaar ontstaat een versnelling in de afname van de nog beschikbare eicellen.
Afname hormoonproductie
Door de afname van gezonde eicellen die tot rijping kunnen komen neemt de productie van de hormonen oestrogeen en progesteron af en hiermee ook de werking van de eierstokken. Door deze afname komt de vrouw in de overgang. Een levensfase waarin het brein (de hersenen) en het lichaam moeten wennen aan de nieuwe hormonale balans. Een periode die klachten kan geven omdat oestrogeen een belangrijke rol speelt in veel verschillende lichaamsprocessen. Oestrogeen is van invloed op o.a. een goede doorbloeding van de hersenen, het soepel houden van de vaatwanden, huid, spieren en gewrichten en is nodig voor een goede conditie van de slijmvliezen en de botstructuur.
Wanneer de hormoonbalans tussen oestrogeen en de tegenhanger progesteron uit evenwicht raakt kan dit jou als vrouw zowel fysiek als psychisch uit balans brengen. In welke mate dit wordt ervaren is per vrouw verschillend. Niet elke vrouw zal zich hierin herkennen; 20 % van de vrouwen heeft geen last van de overgangsfase. Van de overige 80 % die wel klachten ervaart heeft ca. 20% ernstige klachten. Hoe lang deze klachten blijven aanhouden is ook weer per vrouw verschillend. Bij een klein percentage kan dit tot op hoge leeftijd het geval zijn. Overgangsklachten kunnen in ieder geval een enorme inbreuk maken op je functioneren.
Overgangsklachten
Een vrouw is gemiddeld 51,4 jaar oud op het moment van haar laatste menstruatie, de menopauze. De overgangsfase is dan al een aantal jaren aan de gang. Klachten in deze (pre-) periode worden zelden in relatie tot de overgang gebracht.
De overgang kan in totaal 10 tot 14 jaar duren. Hier geldt een grote spreiding. Een klein percentage vrouwen komt voor hun 40e jaar in de overgang (ca. 1%). Er zijn meerdere oorzaken waardoor de overgang zich eerder kan voordoen. Dit kan genetisch zijn bepaald, soms ten gevolge van een (aangeboren) aandoening zoals Down syndroom of het syndroom van Turner, maar ook door een medische ingreep zoals verwijdering van de eierstokken of door behandeling met chemotherapie.
Typische klachten
Overgangsklachten kunnen divers zijn, niet elke vrouw heeft zoals gezegd hetzelfde klachtenpatroon. Klachten onderscheiden zich in typische en atypische klachten. Van de typische klachten kan zeker gezegd worden dat ze door de afname van oestrogeen worden veroorzaakt. De typische klachten zijn de opvliegers, het veranderen van het menstruatiepatroon en het droger worden van de slijmvliezen; met name het vaginale slijmvlies en dat van de urinewegen.
Atypische klachten
De lijst van atypische klachten is lang. En loopt van stemmingswisselingen, kort lontje, concentratiestoornissen, wisselende emoties, spier en gewrichtspijn, niet kunnen slapen, geen zin meer in seks, niet meer willen zorgen voor, tot geen interesse meer in feestjes en sociale contacten. Overgangsklachten kunnen al wel 10 jaar voor de menopauze, de laatste menstruatie, ontstaan.
Risicoprofiel na de menopauze
Na de menopauze kunnen er niet alleen klachten ontstaan door het wegvallen van het oestrogeen maar kunnen ook risicofactoren toenemen op het ontstaan van hart en vaat ziekte, diabetes en osteoporose. Preventie is hierbij belangrijk.
Doen!
Informatie, kennis overdracht en het bespreekbaar maken van de overgang dragen bij aan bewustwording over deze levensfase. Het is belangrijk dat je als vrouw weet wat de overgang voor jou en je omgeving kan betekenen. Een gezonde levensstijl, voeding en beweging kunnen een groot effect hebben op jouw kwaliteit van leven. En als dit niet genoeg is, is er eventueel extra ondersteuning mogelijk door het voorschrijven van hormoontherapie.
Vanwege de verlenging van de levensverwachting, naar een leeftijd van 90 jaar voor de huidige generatie jonge vrouwen, kan de levensfase na de overgang meer dan een derde van je leven uitmaken. En aangezien de verwachting is dat vrouwen tot op hoge leeftijd deel zullen uitmaken van het arbeidsproces, is het belangrijk dat zij anticiperen op deze levensfase. Een levensfase die evolutionair misschien niet was voorzien, maar waarin het belangrijk is een goede balans te vinden zodat je volledig in je kracht kan blijven staan.
Kun je hierbij hulp gebruiken, dan ben je hier op de juiste plek.